Elektronik Sigara Daha Az Zararlıdır Raporu

Elektronik sigara daha az zararlıdır diyen pek çok çalışma ve rapor var. Aşağıda bunlardan biri hakkında bilgiler vereceğim.

Elektronik sigarayı geleneksel sigaradan daha zararlı göstermeye çalışan ve prestijli bilim dergilerinde yayınlanan onca olumsuz makaleye rağmen, Amerika’da ilk kez FDA’nın isteği ile devlete danışmanlık veren bir kuruluştan ciddi bir elektronik sigara raporu istenmiş ve rapor 2018’de yayınlanmış. Bu raporu nasıl atlamışım bilmiyorum ama bana göre çok önemli.

FDA: Food and Drug Administration (ABD gıda ve ilaç bakanlığı gibi düşünebilirsiniz)

 

Elektronik sigara daha az zararlıdır diyen resmi rapor, künye

• Raporu yayınlayan kuruluş: The National Academies of Sciences Engineering Medicine (Ulusal Bilim, Mühendislik, Tıp Akademileri)
• Raporun Başlığı: Public Health Consequences of E-Cigarettes (Elektronik sigaranın kamu sağlığı açısından sonuçları)
• Raporun yayınlandığı tarih: 23 Ocak 2018

Yazımın konusu olan rapor, elektronik sigara hakkında detaylı incelemelerden sonra yayınlanmış  800 bilimsel çalışmanın sonuçlarını içeriyor. Raporda geleneksel sigara ile kıyaslandığında net bir şekilde elektronik sigara daha az zararlıdır deniyor.

Bu raporun hazırlanmasını tam olarak FDA’nın Tütün Ürünleri Merkezi talep etmiş. Raporu hazırlayan “Ulusal Akademi” isimli kuruluş, uzmanlardan oluşan bir komite kurmuş Sonuçlar YouTube’da da yayınlanmış. 

Report Release: Public Health Consequences of E Cigarettes

Elektronik sigara daha az zararlıdır diyen raporlar çoğalıyor

Başlıkta elektronik sigara daha az zararlıdır raporu deme nedenim, bahsettiğim raporun elektronik sigaranın geleneksel sigaradan çok daha az zararlı olduğunu kabul etmesi ve bunu kanıtlar bölümünde belirtmesi.

Raporda kesin kanıtların varlığına dair “conclusive evidence” denirken, nispeten doğru kabul edilen kanıtların varlığında “substantial evidence” ifadelerini kullanmışlar. Conclusive aynı zamanda bağlayıcı, nihai anlamlarına da gelir. Bence üzerinde durulması gereken bir rapor.

Rapor Oyunun Seyrini Değiştirdi mi?

Takip ettiğim birkaç yabancı elektronik sigara blogu, bu raporun “game changer” yani “oyunun seyrini değiştiren”  nitelikte olduğunu duyurmuş. Görünen o ki rapor 2018’den bu yana pek de game changer olmamış. Kanıtlara rağmen hala elektronik sigarayı geleneksel sigarayla aynı kefeye koyan bolca insan hatta devlet var!

Bugüne kadar hep İngiltere elektronik sigarayı savunur görünümündeydi ve nereden saçma sapan anti-vaping çalışması çıksa, çalışmanın arkasında hep Amerika oluyor ve İngiltere’deki sağlık otoritelerinden de elektronik sigara lehine açıklama geliyordu. Özellikle “elektronik sigara ve kanser” isimli çalışmaya ilişkin yorumlarımı lütfen ama lütfen okuyun.

Raporu kim hazırlamış?

Raporun sahibi, Amerika’da devletin desteklediği, 1863’de o dönemin başkanı Lincoln tarafından hükümete tavsiye vermek üzere kurulmuş bir sivil toplum kuruluşu (bizdeki Türk tabipler birliği gibi, statüsü sivil toplum kuruluşu ama etkinliği yüksek). Bu kuruluş yukarıda belirttiğim gibi FDA’nın isteği üzerine yayınlanmış 800 bilimsel çalışmayı incelemek için komite kurmuş ve bir rapor yayınlanmış. FDA tarafından görüş alınan bir kurum olduğundan rapor ciddi. Aşağıda rapordan seçtiğim bazı KESİN KANITLAR ve ÖNEMLİ KANITLAR maddelerini yazdım.

Tabii ki rapor tam istediğim gibi değil, yine bana göre yanlış yönlendirmeler içeriyor ama hiç yoktan iyidir. Aromalarla ilgili bildiklerimizin çok ötesinde bir şey yok.

Böylece iki gelişmiş ülkede (Amerika ve Birleşik Krallık) elektronik sigaranın geleneksel sigaradan çok daha az zararlı olduğu resmi olarak açıklanmış ve yayınlanmış oldu.

Raporda kanıta dayalı KESİN sonuç olarak sunulan unsurlar

Elektronik sigarayı geleneksel sigaradan mutlak surette (conclusive) daha az zararlı bulan 47 kanıt bulmuşlar. Sonuçlar madde madde yazmadığından bizi ilgilendiren cümleleri özet kısmından aldım. Çeviriye güvenmeyenler olursa diye İngilizcelerini de yazıyorum.

There is conclusive evidence that completely substituting e-cigarettes for conventional cigarettes reduces users’ exposure to many toxicants and carcinogens present in conventional cigarettes.

Türkçesi: Geleneksel sigarayı bırakıp tamamen elektronik sigarayı kullanmaya başlamanın, kullanıcıların geleneksel sigaralardaki pek çok toksik ve kanserojen maddeye olan maruziyetini azalttığına dair kesin kanıtlar var.

————————-

There is conclusive evidence that exposure to nicotine from e-cigarettes is highly variable and depends on product characteristics (including device and e-liquid characteristics) and how the device is operated.

Türkçesi: Elektronik sigaradan alınan nikotin miktarının değişken olduğuna ve bunun ürün özelliklerine (cihaz ve likit özellikleri dahil) ve cihazın nasıl çalıştığına bağlı olduğuna dair kesin kanıtlar vardır.

————————-

There is conclusive evidence that e-cigarettes can explode and cause burns and projectile injuries. Such risk is significantly increased when batteries are of poor quality, stored improperly, or are being modified by users.

Türkçesi: Elektronik sigaraların patlayabileceğine ve yanıklara ve yaralanmalara neden olabileceğine dair kesin kanıtlar vardır. Bu risk, pillerin kalitesiz olması, uygun olmayan şekilde saklanması veya kullanıcılar tarafından modifiye edilmesi durumunda önemli ölçüde artar.

————————-
There is conclusive evidence that intentional or accidental exposure to e-liquids (from drinking, eye contact, or skin contact) can result in adverse health effects such as seizures, anoxic brain injury, vomiting, and lactic acidosis.

Türkçesi: Kasıtlı veya kazara likitlere maruz kalmanın (içme, gözle temas veya ciltle temastan kaynaklanan); nöbet, anoksik beyin hasarı, kusma ve laktik asidoz gibi olumsuz sağlık etkileriyle sonuçlanabileceğine dair kesin kanıtlar vardır.

————————-
There is conclusive evidence that intentionally or accidentally drinking or injecting e-liquids can be fatal.

Türkçesi: Kasıtlı veya kazara likit içmenin veya enjekte etmenin ölümcül olabileceğine dair kesin kanıtlar vardır.

KESİN SONUÇLARLA İLGİLİ YORUMUM

Kesin kanıtlar bölümünde patlayan pillerden bahsedip, bu patlama riskinin cep telefonu veya tablet bilgisayarların patlama riski ile aynı olduğundan bahsedilmemiş. Yine kesin kanıt olarak likitlerin cilde ve göze temasından bahsetmişler, ki buradaki risk çamaşır suyunun cilde veya göze temasıyla oluşacak riskten fazla değil. Son madde daha da komik. Amerika’da silah ve marihuana yasak değil ama likitler ölümcül olabilir tabii hangi salak likiti damardan enjekte edecekse.

Raporda kanıta dayalı OLASI sonuç olarak sunulan unsurlar

Burada sıralayacağım maddeler “substantial evidence” diye sıralanan maddeler. Substantial kelimesi “büyük ölçüde” anlamında da kullanılır, nispeten doğru kabul edilen kanıtların varlığında ulaştıkları sonuçlar bunlar yani doğru olma ihtimalleri çok yüksek ama şans, önyargı gibi faktörler kesin kanıt olmalarını engelliyor. Bu sonuçları çürüten çalışma olmadığını da yazmışlar (raporda bu kelimelerin neyi ifade ettiğini de güzelce açıkladıkları için rahat rahat ne kastettiklerini yazabiliyorum)

There is substantial evidence that except for nicotine, under typical conditions of use, exposure to potentially toxic substances from e-cigarettes is significantly lower compared with combustible tobacco cigarettes.

Nikotin dışında, tipik kullanım koşulları altında, elektronik sigaralardan kaynaklanan potansiyel toksik maddelere maruz kalmanın, yanıcı tütün sigaralarına kıyasla önemli ölçüde düşük olduğuna dair önemli kanıtlar vardır.

————————-

There is substantial evidence that completely switching from regular use of combustible tobacco cigarettes to e-cigarettes results in reduced short-term adverse health outcomes in several organ systems.

Düzenli olarak yanıcı tütün sigarası kullanımından tamamen elektronik sigaraya geçmenin, olumsuz sağlık sonuçlarının bazı organ sistemlerinde kısa vadede azalmasına neden olduğuna dair önemli kanıtlar vardır.

OLASI SONUÇLARLA İLGİLİ YORUMLARIM

Tüm olası sonuçları yazmadım çünkü aslında bildiklerimizden daha fazlası yazmıyor. Pasif içicilikle ilgili kısımlara katılmıyorum, çürütülmüş bir çalışmayı baz alıp lab ortamında ölçülmüş sonuçları rapora dahil etmemişler. Pasif içicilikle ilgili olarak elektronik sigarayı tütün sigarasıyla kıyaslayan detaylı bir araştırma yapmıştım çünkü (merak edenler için: Bilimsel: Elektronik sigara ve pasif içicilik çalışması). Rapordaki Kaynakçada benim özetlediğim çalışmalar inceledikleri 800 çalışma içinde yer almıyor. Bu sonuçlara ulaşmaları normal.

Ayrıca elektronik sigaranın bağımlılık yaptığına dair olası sonuç bulmuşlar ki bu da çürütülmüş bir tez. Bununla ilgili Dual içiciler (hem sigara hem elektronik sigara içenler) isimli yazımı okuyabilirsiniz. Elektronik sigaranın bağımlılık yapmadığı ve pek çok elektronik sigara kullanıcısının bir süre sonra tekrar tütün sigarasına döndüğünü ortaya koyan pek çok rapor var.

Elektronik sigaranın olası zararları hep yanlış kullanımdan kaynaklı. Yani elektronik sigara tabii ki damarların daralmasına hatta kalp krizine yol açabilir. Elektronik sigarayı nasıl kullandığımız çok ama çok önemli. Yanık coiller kullanan, hijyene dikkat etmeyen, aylarca aynı coili kullanan, likit tankına anason yağı, kahve vs damlatan, likit tankına içki damlatan, likit tankına e vitamini asetatı ile kalınlaştırdıkları keneviri koyan insanlar (elektronik sigara bağlantılı gizemli ölümler başlıklı yazımda anlatmıştım) var. Elektronik sigara kuru puf durumunda tütün sigarasından 250 kat fazla bazı zehirli gazları ortaya çıkarabilir (bkn. Bilimsel: Elektronik sigara sadece kuru puf durumunda zararlıdır)

Aromalarla ilgili olarak ise net bir sonuç sunmuyor. Benim blogumda daha detaylı bilgiler var diyebilirim.

Bonus: Hamilelikte elektronik sigarayı kullanma ile ilgili kısımlar

There is no available evidence whether or not e-cigarettes affect pregnancy outcomes.

Elektronik sigaraların hamilelik sonuçlarını etkileyip etkilemediğine dair hiçbir delil yoktur.

————————-

There is insufficient evidence whether or not maternal e-cigarette use affects fetal development.

Elektronik sigarayı kullanmanın fetal gelişimi etkileyip etkilemediğine dair deliller yetersizdir.

Sonuç

Elektronik sigara daha az zararlıdır.