Aromasız likit, içinde hiç aroma veya efektör bulunmayan nbase veya salt base demektir.
Aromasız likit, aroma kullanılmayan EVYAP likittir. Sigara ve elektronik sigara arasındaki en önemli farklardan birini temsil eder.
Beni takip edenler iyi bilir, 2017'den beri hazır likitlere karşıyım. Sayısını bilmediğim kadar çok kişiye “aromasız likit yani sek nbase için” veya “likitlerinizi kendiniz yapın” tavsiyesi verdim. Her zaman her soranı EVYAP’a yönlendirdim. Aromalarda %10’u asla geçmeyin, karmaşık reçeteleri yapmayın dedim. Bunun temel nedeni aroma ile ilgili bilimsel çalışmaların kısıtlı olmasıydı.
Aşağıdaki yayınlanmış çalışmalar, benim bugüne kadar aromasız likit için şeklinde verdiğim tüm tavsiyeleri doğruluyor.
Aromalar Aldehit Üretiminden Sorumlu Çalışması
Makale Orijinal adı: Flavoring Compounds Dominate Toxic Aldehyde Production during E‑Cigarette Vaping (Aroma Bileşikleri E-Sigara İçimi Sırasında Toksik Aldehit Üretimini Tetikliyor)
Makale İncelemesi (Türkçe): Aromalardaki Aldehit Tehlikesi
Bu makaleyi daha önce oldukça detaylı bir şekilde hem forumda hem de blogta çevirmişim ve sonuçlarını tartışmışım. Bu nedenle sadece linkini vermekle yetineceğim.
Aromasız Likitleri Aklayan Bu Çalışmanın Ana Başlıkları
- Dr Andrey Khlystov ve arkadaşları aromasız likit ve aromalı hazır likitleri 3 elektronik sigara cihazında analiz etti
- Toksik bileşenler aromalara ve markalara göre farklılıklar gösterdi
- Aromasız likitlerde (yani sek nbase likitlerde) aldehit oranı, aromalı olan tüm likitlere göre anlamlı şekilde daha azdı.
- Tütüne göre daha az zararlı bir alternatif olarak pazarlanan elektronik sigaralardaki aromalar, gençlerin ilgisini çekiyor. Aromalar elektronik sigara likitlerindeki en cezbedici unsur (Likitlerde Aroma Tercihleri çalışmasına atıf).
- Şu anda elektronik sigara, nikotin sakızı ve nikotin bandının yerine geçmiş durumda.
- Aldehit üretimi, elektronik sigara likitinin ana bileşenlerine ithaf ediliyor ancak aromaların etkisi araştırılmıyor.
- Bu çalışmada aromalı likitlerin ısıyla bozulması, aromasız likitlerden çok daha fazla.
- Bu çalışmada aromasız likitler (sek nbase) ile seyreltilen aromalı likitlerin, aldehit oranları düştü
- Dünya Sağlık Örgütü 2014 raporuna göre piyasada 8000 civarında aroma var.
- Gençlerin ilgisini çeken aromalar: Gummy Bear, Tutti Fruity, and Bubble Gum
- En son 2 satırda da “bu çalışmada kuru puf olduğu” eleştirisi yapılıyor denmiş. Bahsettiği o iki satırlık eleştiri, zaten çalışmaya çok zarar verdi ama çalışma, kuru puf altında dahi olsa aromasız likit ve aromalı likit karşılaşmasını yapan ilk çalışma olduğundan önemli.
Basındaki Yansımalar
Likitlerdeki Aromalar Akciğer Epitel Hücrelerini Öldürüyor Çalışması
Aromasız likit hakkında net bilgi alabildiğimiz bu çalışmaya öncelikle Salford Üniversitesi web sitesindeki E Cigarette Flavours Pose Unknown Harm Risk (Elektronik sigara aromaları bilinmeyen zararlı riskler taşıyor) başlıklı yazıdan ulaştım.
Makale başlığı: Elektronik sigara dolum bileşenlerinin solunum yolu epiteli (gözeli dokusu) üzerindeki toksikolojik ve analitik değerlendirmesi (Toxicological and analytical assessment of e-cigarette refill components on airway epithelia)
Yazarları: Singh, Jasjot; Luquet, Emilie; Smith, David P.T.; Potgieter, Herman J.; Ragazzon, Patricia. Bu araştırma Salford Üniversitesi ve Manchester Metropolitan Üniversitesi tarafından fonlanmış.
Çalışmanın Özeti
Çalışmada, likitleri aromalı ve aromasız test edip akciğer hücrelerindeki etkilerine bakmışlar.Uzmanlar, 9 aroma içeren 20 likit üzerinde test yapmış. Hazır likitlerdeki bu aromalar: kiraz (cherry), çilek (strawberry), nane (ice-mint), mentol (menthol), tütün (tobacco), yaban mersini (blueberry), vanilya (vanilla), kabarcık sakızı (bubble-gum) ve karamel (butterscotch). Likitleri internet, e-shop veya kimya firmalarından almışlar.
Salford Üniversitesi’ndeki bilim insanlarının yaptığı yeni bir çalışmaya göre, mentol ve karamel gibi aromalar kullananların akciğer hasarına yakalanma riski daha fazladır.
Hazır Likitlerde Aromalarda Standart Yok
Bilim insanları, hazır likitlerde kullanılan aromaların, standart tütün sigarası kullananlar tarafından teneffüs edilmeyen zararlı maddeler de dahil olmak üzere toksinler içerdiğini” söylüyor ve standart dışı satılan çok çeşitli likitlerin insanları, özellikle genç sigara içicilerini bilinmeyen risklere maruz bıraktığını iddia ediyorlar.
Salford çalışması, “buhar” olarak solunan aromalı likitlerin normal akciğer dokusu üzerindeki etkisini test eden ilk çalışmadır. Çalışmanın iddiası, tüm hazır likitlerin değişen derecelerde toksik olduğunu kanıtlamış olması.
72 Saatten Fazla Maruz Kalındığında Hasar Gerçekleşiyor
Salford Üniversitesi Biyomedikal Araştırma Merkezi’nden Dr Patricia Ragazzon, “Normalde yiyecekle beraber sindirilen aromalardan bahsediyoruz; ancak akciğer dokuları farklı. Test ettiğimiz bazı aromaların, uzun süreli solunduğunda bronşiyal hücreleri tamamen öldüren ciddi derecede toksik maddeler olduğu ortaya çıktı. Hücrelerin 48 saat içinde kendi kendilerini onardıklarını gösterdik ancak 72 saatten fazla maruziyet olduğunda düzenli içiciler için ciddi etkiler olacağını düşünüyoruz” dedi.
İnsan bronş dokusu hücreleri (hem embriyonik hem de erişkin hücreler) laboratuvar ortamında 24, 48 ve 72 saat boyunca bir dizi konsantrasyonda buhara maruz bırakılmış. Tüm hazır likitlerin değişen düzeylerde hücreler için toksik (zehirli) olduğu kanıtlanmış.
Kötünün İyisi Meyve Aromaları
En az toksik olan aromalı likitler meyve likitleri iken en yüksek düzeyde toksik olan likitler mentol, kabarcık-sakızı, kahve, karamel ve tütün.
Neredeyse Sadece Aromasız Likit İçin Diyorlar
PDF dosyasını indirdim ve makaleyi biraz inceledim. Çok uzun olduğu için çevirmem imkansız ancak aklımda kalanları özetlemek istiyorum.
Öncelikle test ettikleri hazır aromalı likitler aşağıda (çözünürlülük için özür dilerim):
Çalışmanın sonuç bölümünde “elektronik sigaralar değil ama kullanılan likitler hakkındaki endişelerinden” bahsetmişler. Hücre ölümü açısından bariz bir şekilde zararlı olanlar, tütün, mentol ve kahve iken muz ve elma onlardan çok daha masum bulunmuş.
Nikotinsiz diye satılan likitlerde nikotin bulmuşlar. Özellikle Nicolite markasında nikotin değerleri hemen hemen hiç doğru değilmiş, örneğin 11 mg yazan likitte 9 mg bulmuşlar vs. Dekang da pek parlak değil.
Çalışmada aklımda kalan başka bir bulgu da, aroma dışındaki efektörlere (güçlendiricilere) dikkat çekmeleri. Bazı değerlerdeki tutarsızlıkları güçlendiricilere bağlamışlar ve üreticilerin neler kullandığını bilmediğimiz için … olabilir gibi cümleler kurmuşlar.
Hamilelikte Aroma Duble Zararlı
Genel olarak hücre ölümleri embriyo hücrelerde fazlayken yetişkinleri o kadar fazla etkilememiş. Yani hamilelikte aromalı hazır likit kullanımı, bebeğe ciddi zarar verebilir diye de anlıyorum. Bu bulguyu unutmazsam "Hamileyken Elektronik Sigara İçmek" ve "Hamilelikte Esigaranın Potansiyel Zararları" yazılarına eklemeliyim.
Toksisite Nikotinde Gelmiyor, Aromalardan Geliyor
Başka ilginç bulgusu, toksisite oranının nikotinle değil de, likitte bulunan diğer bileşenlerle daha fazla ilgili olması. Nikotin yine yüzümü kara çıkartmadı diyebilirim.
Sonuç bölümünde şöyle bir cümle var: 16 mg nikotin içeren bir likitin, daha düşük nikotin içeren bir likitten daha toksik olduğunu söyleyemeyiz. Bu daha zehirli olma durumu likitte bulunan aromalar, tatlandırıcılar, koruyucular, güçlendiriciler ve çözücüler gibi görünüyor, demişler. Örneğin yaban mersini ve tütünlü bir likit, nikotinli bir likitten daha toksik.
Genel Yorumum
İşin içine aroma girdiğinde elektronik sigaranın daha az zararlı olduğu düşüncesi değişiyor. Aromalar arasında meyveli olanlar, diğer gruplara göre yüksek sıcaklıklarda daha az zararlı gaz üretmiş. Meyvelerden çilek ve karpuz diğer meyvelere göre daha kötü sonuçlar vermiş.
Sağlık açsından en tehlikeli sonuçlar Mentol, bubble-gum, karamel, kahve, yaban mersini ve tütünlü likitlerde bulunmuş. En masum aromalar ise muz ve elma olmuş. Pek çok toksik madde, aromasız likit içiminde açığa çıkmamış. Aslında aromasız likit (sek nbase) içinde nikotin hariç toksik madde bulamamışlar.
Aromalarda en fazla %10 diyordum ya, artık en fazla %3 demeliyim her yerde. Hatta mümkünse gliserin+nikotin içelim biz, hepimiz hep beraber aromasız aromasız likit içelim. Bu iş sanki oraya doğru gidiyor.
Bu yazıyı hazırlamak için google aramasına şunu yazdım: scientific flavours electronic cigarette
ve sadece birinci sayfadaki yayınları inceledim. Kim bilir sonraki sayfalarda neler var. Belki de aroma ile ilgili bilimsel çalışma sayısı benim bildiğim çok daha fazladır. Vakit buldukça okumaya devam.
Bunları da okumak isteyebilirsiniz
Hamileyken Elektronik Sigara İçmek
Elektronik Sigaranın Olumsuz Yanları
Yorum Gönder
Yazı ile ilgili yorumunuz?