Elektronik Sigara ve Kanser

İlk defa elektronik sigara ve kanser arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya denk geldim. Daha doğrusu çalışmaya atıfta bulunan bir makaleye.Elektronik sigara ile kalp krizi, astım gibi hastalıkların ilişkisini araştıran bazı çalışmaları ve bu çalışmalara gelen eleştirileri blogumun Bilimsel makaleler kategorisinden bulabilirsiniz

Aşağıda elektronik sigara ve kanser ilişkine dair çalışmanın hem kısa özeti hem de çalışmaya yapılan eleştirileri bulabilirsiniz. Yine yankı bulan bir çalışma olduğu için ben de incelemek istiyorum. Bu sefer önceden hazırlık yapmadım, okudukça çevirisini yazacağım.

Elektronik Sigara ve Kanser İlişkisi

Çalışmanın Orijinal Başlığı: Electronic-cigarette smoke induces lung adenocarcinoma and bladder urothelial hyperplasia in mice (Elektronik sigara dumanı farelerde akciğer adenokarsinomu ve mesane ürotelyal hiperplazisini uyarır)

Yayınlandığı yer: PNAS (The Proceedings of the National Academy of Sciences, Amerika)

Yayınlandığı tarih: 7 Ekim 2019

Yazarlar: Moon-shong Tang, Xue-Ru Wu, Hyun-Wook Lee, Yong Xia, Fang-Ming Deng, Andre L. Moreira, Lung-Chi Chen, William C. Huang, and Herbert Lepor

Link vermiyorum, çalışma başlığı ile aratınca makale gelir (ayrıca tüm çalışma pdf olarak indirilebiliyor, şu anda ücretsiz ama Nisan 2020’den sonra ücretli olabilir)

Çalışma Özeti

Elektronik sigaralar, uyarıcı olan nikotini vermek adına tütün sigarasına güvenli bir alternatifi olarak pazarlanmakta ve özellikle genç nüfus arasında popülerliği artmaktadır. Bir önceki çalışmamızda kısa dönemde (12 hafta) elektronik sigara dumanına maruz kalan farelerin akciğerler, kalp ve mesane mukozalarında yoğun DNA hasarı oluştuğunu ve akciğerlerde DNA onarımının azaldığını gösterdik. Nikotin ve nikotin türevli nitrosamin keton, insan akciğer epitel hücrelerinde ve mesane ürotelyal hücrelerinde aynı yıkıcı etkilere neden olur. 

Bu bulgular, elektronik sigara dumanının nikotine ek olarak akciğer ve mesane kanserojeni olma olasılığını arttırmaktadır. Elektronik sigara kullanımının son on yılda popüler hale geldiği göz önüne alındığında, elektronik sigara dumanı ile insan kanseri arasındaki ilişki hakkındaki epidemiyolojik veriler önümüzdeki on yıl boyunca bilinmeyebilir.

Elektronik Sigara ve Kanser İlişkisi Farelerde Test Edildi

Bu çalışmada, elektronik sigara dumanının kanserojenliği (kanser yapma potansiyeli) farelerde test edilmiştir. 54 hafta boyunca elektronik sigara dumanına maruz bırakılan farelerde, akciğer adenokarsinomları (40 farenin 9’unda,%22.5) ve mesane ürotelyal hiperplazisinin (40 farenin 23’ünde, %57.5) geliştiği bulunmuş. Bu lezyonlar, cihaz kontrolüyle duman verilmiş (0 nikotinli buharı elektronik sigara mantığıyla vermişler) veya filtrelenmiş havaya (temiz havaya) maruz kalan farelerde oldukça nadir görülmüş.

Bir önceki çalışma ve bu çalışmanın ışığında elektronik sigara dumanının farelerde akciğer ve potansiyel olarak da mesane kanserojeni olduğu görülmüş.

Çalışmanın son sözleri: “Tütün dumanının insan sağlığı için büyük bir tehdit oluşturduğu kesin olarak belirlenmiş olsa da, elektronik sigara dumanının insanlar için herhangi bir tehdit oluşturup oluşturmadığı henüz bilinmemektedir ve dikkatli bir araştırma yapılmasını gerektirir”.

Çalışmaya Gelen Eleştiriler

Prof. Peter Hajek

Prof. Peter Hajek, Londra  Queen Mary Üniversitesinden Tütün Bağımlılığı Araştırma Birimi Müdürü:

Çalışma, farelerin devasa miktarda buhara maruz kalması nedeniyle hatalıdır.

Çalışmanın elektronik sigara kullanıcı insanlarla ilgisi açık değildir. Kemirgenler, insanların buhar maruziyeti ile benzerlik göstermeyen devasa kimyasal konsantrasyonlarına maruz bırakılmıştır. Bu maruziyetler sırasında birçok hayvan ölmüştür.Yazarlar, gözlemledikleri etkileri bir kanserojen olan nikotin türevli nitrosamin ketona (NNK’ye) bağlamışlardır – ancak NNK, daha önce elektronik sigara kullancılarında ölçülmüş ve buhar kaynaklı NNK maruziyetinin ihmal edilebilir olduğu veya hiç olmadığı bulunmuştur.

John Dunne

John Dunne: İngiltere Vaping Endüstrisi Dernek Müdürü, Esrar Ürünleri Enstitüsü Müdürü, Danışman

Çalışma, temiz hava solumanın büyük miktarda buhara maruz bırakılan farelerde neredeyse aynı oranda kansere neden olduğunu buldu, öyle ki nikotinsiz aromalı likitleri buharlamak, temiz havaya kıyasla daha az oranda kansere yol açtı. Çığır açıcı olmaktan uzak.

Prof. John Britton

Prof. John Britton: Nottingham Üniversitesi Solunum Tıbbı Danışmanı, İngiltere Tütün ve Alkol Araştırmaları Merkezi Müdürü

Çalışma sonuçları tamamen “kuru gürültüden” ibaret ve hiçbir şey sunmuyor.

Bu çalışma, farelerin nikotinli elektronik sigara likiti buharına maruz kalmasının etkilerini araştırıyor. Nikotinli likit buharına maruz kalmanın temiz havadan daha çok kansere yol açtığını gösteriyor ama bu oran tesadüfi olarak oluşmasını bekleyeceğiniz orandan daha yüksek değil.

Çalışma ayrıca, nikotinsiz likit buharının, temiz havaya kıyasla daha az kanser yapıcı olduğunu gösteriyor.

Bulgular çok küçük örneklem üzerinden verildiği için ihtiyatlı yorumlanmalı.

Farenin buharı soluması ve farenin temiz havayı soluması ile ilgili karşılaştırma istatistiksel olarak anlamlı değildir. Örneklem büyüklüğünün gerekçelendirmesi yoktur ve güç analizi yapılmamıştır. Burada halka verilen bir mesaj yoktur – Bu sonuçların sadece gürültüden ibaret olduğunu düşünüyorum.

Yorumum

Daha çalışmanın başlığında “vapor” yani buhar yerine “smoke” yani duman kelimesini kullanarak baştan tarafını belli etmiş bir çalışma yani sadece başlığa bakarak anti-elektronik sigara cephesinden bir çalışma olduğu açıkça belli oluyor. Çalışma boyunca da duman demeye devam ediyorlar.

Ayrıca daha ilk cümlelerde “ateşli sigarayı nikotin alımına” indirgemesi de tarafını belli ediyor. Sanki ateşli sigaradaki en önemli zehir nikotinmiş gibi (ki değil). Zaten elektronik sigara karşıtı çalışmalarda genel olarak bu vurgu var: “ateşli sigarada nikotin var, elektronik sigarada da nikotin var. Ateşli sigara zararlı, elektronik sigara da zararlı”. Çok zekice yapılan bir algı yönetimi bu.

Ateşli sigaradaki 4000 zehir, bu 4000 zehrin içindeki aseton, arsenik, böcek zehri, bal gibi solunmaya uygun olmayan doğal aromalar vs hiç önemli değil, sigaranın kağıdına sürdükleri şeyler hiç önemli değil, hatta elektronik sigara likitlerindeki VG, PG, aroma, nikotin hepsi ateşli sigarada fazlasıyla var, ama bunlar da hiç önemli değil. İkisi de sadece nikotin veriyor. Ateşli sigara zararlıysa elektronik sigara da zararlıdır ve biz bunu ispatlayacağız, hatta ateşli sigara kanser yapmıyor elektronik sigara kanser yapıyor diyeceğiz demişler ve bunu diyebilmek için ne gerekiyorsa yapmışlar.

Ateşli kelimesini bilerek ben ekliyorum, çalışmalarda ateşli kelimesi yerine tütün sigarası veya geleneksel sigara derler.

Bu çalışma ile ilgili söylenecekleri, Londra  Queen Mary Üniversitesinden Tütün Bağımlılığı Araştırma Birimi Müdürü Prof. Peter Hajek çok güzel özetlemiş. Benim üzüldüğüm sırf elektronik sigara kanser yapıyor demek için o buhara 54 hafta boyunca maruz kalmış, bulundukları bölmeye 36 mg %50 VG-%50 PG nikotin içeren buharın haftada 5 gün 4 saat boyunca verildiği zavallı fareler (buharla öldüremediklerini de çalışma bitiminde öldürmüşler). Sadece bu değil, ikinci gruba da sıfır nikotinli VG-PG buharı basmışlar. Muhtemelen küçücük bir kutuya alıp  fareler üst üste iken nikotin veya nikotinsiz buharı kutuya verdiler. Nasıl bir ortam ise artık, bazı fareler tümör vs olmadan doğal ölmüşler, bazıları da hareket etmediği için araştırmacılar tarafından öldürülmüş. Yazık farelere.

Bu çalışmanın yazarlarından daha fazla fare öldürmelerini bekliyorum, sanırım her yıl bu gruptan böyle çalışmalar göreceğiz. Belli ki fareleri çok ucuza buluyorlar. Eleştirileri okuyunca bir an aklıma, kendi çevrelerindeki tarlalardan fareleri toplamışlar, en hımbıl / hasta gibi görünen fareleri de elektronik sigara bölmesine koymuşlar gibi geldi. Ki, yapmışlardır!

Elektronik sigaranın kalp krizine yol açtığına dair iki zayıf çalışma var ama bu çalışmalar, içeriğine ve tasarımına bakılmaksızın hiç üzerinde tartışılmadan Türkiye’de doğru kabul edildi. Bu çalışmalar blogumda yer alıyor:

Bilimsel: Elektronik sigara kalp krizi riskini artırıyor iddiası

Bilimsel: Kalp krizi ve elektronik sigara -2

Elektronik sigara zararlı mı diye soranlara cevaplar – 1

.