Elektronik sigarada benzen var mı?
Bilimsel dergilerde elektronik sigara aleyhine ve lehine yayınları kısa kısa özetlemeye çalışıyorum. Ayrıca varsa yayınlanan çalışmaya ilişkin bilimsel eleştirileri de ekliyorum. Benzen hem sigarada hem nargilede olan toksik bir madde. Peki elektronik sigarada benzen var mı?
Elektronik Sigarada Benzen Çalışması
Makale Başlığı: Benzene formation in electronic cigarettes (Elektronik sigaralarda benzen oluşumu)
Yayınlandığı dergi: PLOS – One
Yayınlanma Tarihi: 08 Mart 2017
Yazarlar: James F Pankow, Kilsun Kim, Kevin J McWhirter, Wentai Luo, Jorge O Escobedo, Robert M Strongin, Anna K Duell, David H Peyton
Özet
Çalışmada nikotin, PG, VG, benzoik asit ve aroma kimyasalı benzaldehit içeren likitlerde, benzen (önemli bir insan kanserojeni) oluşumu araştırılmıştır.
Çalışmada üç elektronik sigara cihazı kullanılmış, bir tanesi kartuşlu dandik cihazlar, iki tanesi tanklı ve evic gibi w ayarı yapılanlardan.
Elektronik sigara aerosollerindeki benzen, gaz kromatografisi / kütle spektrometresi ile belirlenmiş (çeviri: aerosol = buhar).
Kartuşlu sistemde benzen oluşumu saptanmamış. Tanklı sistemlerde benzen tespit edilmiş. Kartuşlu sistemde 50:50 PG+VG için 6W ve 13W arasında 1,9 ve 750 μg/m3 benzen oluşmuş. Tanklı cihazlardan birinde 6W ve 25W arasında 1,8 μg/m3 benzen oluşmuş. İçinde aroma ve 10 mg olan tankta yapılan ölçümde değerler 5000 μg/m3 e kadar çıkmış.
Bu değerler geleneksel sigara ile karşılaştırılmış. Geleneksel sigarada oluşan benzen 200,000 μg/m3. Dolayısıyla, normal sigaraya göre elektronik sigarada bulunan benzen çok daha düşük seviyelerde. Çalışma sonucuna göre hiç sigara içmeyenler, elektronik sigara buharı ile 100 μg/m3 üzerinde benzene maruz kalırsa risk oluşabilir.
Makaleye yapılan bilimsel eleştiri
Eleştiri yazısı başlığı: Study titled “Benzene formation in e-cigarettes” found that air has more benzene than e-cigs (“Elektronik sigaralarda benzen oluşumu” başlıklı çalışma, havada elektronik sigara buharından daha fazla benzen buldu)
Eleştiriyi yapan bilim adamı: Dr Farsalinos
Kısaca özetleyeceğim. İngilizcesi iyi olanlar tamamını okuyabilir zaten lafı biraz uzatmış bence.
Dr Farsalinos Ne Diyor?
PLoS One dergisinde “Elektronik sigarada benzen oluşumu” başlıklı bir çalışma yayınlandı. Elektronik sigara çalışmalarında moda olduğu üzere, yayını takiben basında da “elektronik sigarada benzen maruziyeti ile ilişkili büyük riskler” hakkında görüş bildirilen haberler yer aldı. Bir kez daha çalışma bulguları ve basın haberleri arasındaki tutarsızlığa şahit olmak çok ilginç.
...Değişken voltajlı cihazlarda da test yapmışlar. Kullanılan cihazlar: EVOD 1.8 Ohm tek bobinli atomizer ve Subtank Nano 1.2 Ohm bobinli atomizer.
Testler 5 saniyelik puflarla yapılmış, ki bu ağızdan ciğere çekimde (mtl içiş şekli), çok uzun bir puflama şeklidir. EVOD seti 13 W (5-saniyelik puflar için) değerine ayarlandı, ki bu da cihaz için aşırı uç bir değerdir. Evod, en fazla 6 W da çalışır, bunun üzerine çıktığınızda kuru puf oluşur. Makale yazarları bunu yazdığı halde esigarayı coilin kapasitesinin üzerinde bir güçle çalıştırmışlar.
Subtank 25 W’a ayarlanmış; bu cihaz için önerilen değer aralığında olmasına rağmen, 25 W değeri 5 saniyelik puflar için tavsiye edilmez. Subtank için bu W değerlerinde 4-saniyelik puflar bile yüksektir. Ayrıca, makalede 25 W için puf başına 24 mg likit tüketimi bildirmişler. Bu likit tüketimi ağızdan ciğere çekim yapan herhangi bir buharcı için tahammül edilemez bir miktardır.
Ticari olarak satıştaki likitlerde 0,02-2 mg/mL benzoik asit bulmuş olmalarına rağmen, kendileri 9 mg/mL benzoik asit ile likitler yapmış ve bunlara da iyi bilinen bir aroma olan benzaldehit (10 mg/mL) eklemişler (kendinle ilgilen not. benzaldehit, acı badem kokusuna sahip bir aroma)
Temel fizik kurallarına dönersek, likitin aşırı ısınıp ısınmayacağını ve kuru puf üretip üretmeyeceğini tanımlayan şey enerjidir
(W x s = Jul) (Jul sözlük anlamı: bir cisim üzerine uygulanan bir nevtonluk gücün uygulama noktasını, kendi doğrultusunda bir metre yer değiştiren iş birimi).
Aldehit emisyonlarını gerçekçi ve kuru puf koşullarında incelediğim çalışmada bu konuyu detaylıca anlattım (Aromalarda Aldehit Tehlikesi yazısının sonuna eklediğim eleştiri). Aslında o çalışmayı, ünlü “Gizli Formaldehit” araştırma mektubuna tepki olarak gerçekleştirdim. Bu benzen çalışmasını yapanlar, bahsettiğim araştırma mektubunu onaylayan kişilerdi. Dolayısıyla, araştırmacıların fizikteki temel kanunları unutma gibi bir lüksü olmamasına rağmen, bu ikinci kez oluyor çünkü makalemizde fizik kurallarını yine tekrarlamıştık.
Benzen çalışmasının sonuçları çok ilginç. EVOD için tavsiye edilen 6 W ayarında (5-saniyelik puflarla), örneklerin çoğunda tespit-edilemeyen seviyeler ila 0,16 μg/g sıvı tüketimi buldular (bu rakamları aklınızda tutun). EVOD’u 13 W’a ayarladıklarında (kuru puf durumlarında), 24 μg/g buldular. Subtank ile ya tespit edemediler ya da en aşırı W değerlerinde dahi 0,19 μg/g buldular.
Bu bulguların anlamı nedir? Bu sizin nasıl bakmak istediğinize bağlı. Makalenin yazarları elektronik sigara buharı solunan havadaki benzen konsantrasyonunu hesapladı ve 5000 μg/m3 hava değerini buldu (tabii ki kuru puf sırasında). Ortamdaki havada bulunan 1 μg/m3 ile kıyaslandığında, herkes bunun felaket bir sonuç olduğunu düşünecektir.
Ancak durum böyle değildir. Çalışmanın metodolojisinde ciddi bir hata vardır. İnsanlar dakika başına yaklaşık 12 nefes alır yani 24 saatte 17.000 (onyedibin) nefes. 24 saat boyunca içimize çektiğimiz havanın hacmi 20 m3. Bu nedenle, ortamdaki havadan içimize çektiğimiz günlük benzen maruziyeti 20 μg. Subtank’ta 25 W’da 5-saniyelik pufların gerçekçi olduğunu düşünseniz dahi (ama değil), bahsettikleri benzen seviyesine ulaşabilmeniz için günde 105 mL likit tüketmeniz gerekir. Normal buharlama koşullarında EVOD için ise bu değerlere ulaşmak için günde 125 mL likit tüketmelisiniz.
Çıkan basın haberinde şöyle deniyor: “Çalışmada kullanılan güç seviyeleri (W değerleri), piyasada bulunan 200 W üstündeki cihazlardan hala çok düşüktür”. Bu ifade şunu söylemeye benziyor: “Bir öğünde 5 kg sebze yemek öldürebilir ancak bu, tüketicilerin sebze alabileceği manavlardaki onlarca kg sebzenin hala altında”.
Çaresizce bir sorun bulmaya çalışmalarını anlıyorum ancak bu ilk kez olmuyor. Bunu yakın geçmişte formaldehit ve diğer toksik aldehitlerle ilgili çalışmalarda da yaşadık. Ancak hala bulguların ve bilimin yanlış sunulması engellenmiyor. Ayrıca, bilimadamları kuru-puf olgusunu tamamen görmezden geliyor ve deneylerinde gerçekçi koşulları doğrulamak yerine, kendi ihmalleri yüzünden aldıkları eleştiriyi teorik olarak düşünüyorlar! Bilim dünyası için ne büyük hayal kırıklığı…
Sonuç olarak:
“Elektronik sigaralarda benzen oluşumu: yoktur…”
Benzer Yazılar
E-Sigaranın Uzun Vadede Astım Hastalarındaki Etkisi
Yorum Gönder
Yazı ile ilgili yorumunuz?